Arabamla sizinkine çarparsam, kaza için beni suçlamanız büyük bir olasılıkla doğru olmaz. Bu sadece bir kazadır. Kazayla ilgili sorumluluğu kabul ederim, ancak bu yüzden suçlanmayı hak etmem, çünkü sorumluluk ve suç aynı şey değildir. Benimle tartışmaya girip kazanın benim hatam olduğunu öne sürdüğünüzde, sorumluluğu bana yüklemeye çalışıyorsunuzdur. Bana öfkelendiğiniz zaman kazadan sorumlu olduğum için, beni işe yaramaz, hiçbir zaman bir arabayı kullanamayacak biri olduğuma ikna etmeye çalışıyorsunuzdur. Bu en son ifadeye katılırsam kınanması gereken biriyim demektir.
Anladığım kadarıyla bu kaza tek bir şeyi kanıtladı, benim mükemmel bir sürücü olmadığımı. Bunların hiç biri benim kişiliğimle ilgili bir şey kanıtlamadı. Ancak tartışma esnasında insanların doğrudan kişiliklere saldırması, karşı tarafın özel alanına girmesi işlerin daha da kötüye gitmesine sebep oluyor.
Bu hataya düşmemek için kişi ile yaptığı hareketleri birbirinden ayırmak gerekir. Hatalı olduğunu düşünüyorsanız hareketlerini eleştirebilirsiniz, ancak hiçbir zaman saldırıya geçmeyin belki de eleştirdiğiniz hareketi yapıp yapmamak elinde değildir. Hiç kimse hata yapmak istemez, elinde olmayan durumlardan ötürü yapılan hatalardan dolayı öfkeli davranmanız işlevsel olmayacaktır. Aksine davranışları daha kötü bir hale getirir. Kişiliğini eleştirmeden diyalog kurmanızın yolu, yaşanan durumu konuşmaktan geçiyor. Bu hatalı davranışının üstesinden gelebilmek için öfkelenmek yerine, kişini bu sorunun üstesinden gelebilmesi için desteklemeniz gerekir.
Hayır Demeyi Öğrenin
Peki, biri size yanlış yaptığında onu affedip unutmak mı gerekiyor?
Borç verdiğiniz bir arkadaşınız, siz paranızı geri istediğinizde agresif davranıyorsa ve taahhüt ettiği tarihten çok sonra size geri ödemeyi yapıyorsa. Bunu da her seferinde aynı şekilde tekrarlıyorsa.
İnsanlara bir şans verdiyseniz ve bu şansı iyi kullanamadıklarında öfkeli davranmanız sizi çözüme ulaştırmayacaktır. Yapmanız gereken bu hata karşısında bağışlayıcı olup, hiçbir şeyi unutmamanız. Bu sizin beden ve ruh sağlığınızı koruyup, ülsere yakalanmanıza engel olur. Ayrıca yaptığınız hatayı incelemenizi sağlar ve gelecekte aynı hataya düşmenize engel olur. Görünüşe göre borç verdiğiniz arkadaşınız sizin sınırlarınızı uzun zamandır çiğnemeye başlamış bile.
Bağışlamak ve sakin kalabilmek, sağlıklı insan davranışıdır ayrıca sizin ne kadar olgun olabildiğinizin bir ölçütüdür. Ancak aynı hatayı ikinci kere yapmak, sınırlarınızın ihlal edilmeye başlandığının öneli bir göstergesidir. Güçlü ve sağlıklı insan bağışlamanın ardından, HAYIR diyebilmeyi bilen kişidir.
Etrafınıza baktığınızda olgun insanların ne derece bağışlayıcı olduklarını görebilirsiniz. Ancak aynı hatayı ikinci kere yapan kişiye karşı “hayır” diyebilecek kadar güçlü olmaları da en belirgin özellikleridir. İnsanlar beyin yapıları itibariyle bencil varlıklardır. Onların bu durumlarını kabullenmek ve buna bağlı olarak hayır diyebilmeyi öğrenmek gerekir.
İnsanlar Neden Bizi Öfkelendirecek Hatalar Yapar?
İnsanları hatalı davranışlarına baktığımızda 3 temel durum dikkatimizi çekiyor:
- Bilişsel Sorun yaşaması
- Yetersiz bilgi kapasitesi
- Ruhsal rahatsızlık
Bunların her birinin olduğu durumları düşündüğümüzde insanların davranışları bizleri öfkelendirmemeye başlayacak. Örneğin, evinde gereğinden fazla disiplinli davranan bir babanın, çocuklukta şiddete maruz kalmış olması ve ruhsal sorunlar yaşaması ona öfkelenmemizi engelleyecektir. Kişinin herhangi bir nedenden dolayı bunu yapmış olduğunu bilmek bu sorunu çözmemizde yol gösterici olacaktır.
Unutma:
Öfke bir duygudur ve herkes öfkelenebilir, ancak öfkeli davranmak bir seçenektir.
Öfke kontrolü ile ilgili diğer makalelerimiz için: Öfkeyi Anlamak ve öfke kontrolü
Klinik Psikolog
Barış Gürkaş
İstanbul
Referans: Sakin olun, Dr.Paul Hauck