Bipolar bozukluk, iki uçlu duygu durum bozukluğu ya da manik depresif bozukluk olarak adını sıkça duyduğumuz bir hastalıktır. Bipolar bozukluk temel olarak bir duygu-durum/duygulanım bozukluğudur. Yaşam boyu bipolar bozukluğa yakalanma riskiniz %1’dir. Kadınlarda ve erkeklerde görülme oranı eşittir ve her yaşta belirtileri ortaya çıkabilir bunun yanı sıra genetik yatkınlık risk faktörüdür.
Herkes duygular arasında geçişler yaşar. Bugün çok mutlu uyanıp üç gün sonra tamamen mutsuz, olumsuz uyanabilirsiniz. Bunlar günlük hayatta yaşadığımız, bizi etkileyen süreçlerle alakalıdır. Mutluluktan mutsuzluğa, heyecandan, durgunluğa geçişleri hepimiz her gün yaşıyoruz. İki uçlu duygu durumu bozukluğunda ise kişi bu duygulanımlar arasındaki geçişlerde problemler yaşar.
Bipolar bozuklukta kişi manik ve depresif olmak üzere iki ayrı dönem yaşar.
Manik dönemde kişinin heyecanı ön plandadır. Kişi çok enerjiktir. Ne yaparsa yapsın bitmeyecek bir enerjisi varmış gibidir. Üretkendir. Coşkulu ve aşırı enerjiktir.
Depresif dönemde ise kişi psikotik özellikler gösterebilir. Aşırı depresif bir ruh hali söz konusudur. Çevresindekilere veya kendine zarar verebilecek durumda olabilir.
Bipolar Bozukluğun Belirtileri
- Bipolar bozukluk yaşayan kişi manik dönemde canlı, aşırı hareketli, rengarenk olur.
- Tepkileri farklı ve garip olur.
- Kişi yüksek sesle ve sürekli, araya girilmesi mümkün olmayacak şekilde hızlı konuşabilir. Anlattıkları genelde anlamlı bir bağ içerse de konudan konuya atlayabilir.
- Manik dönemde kolay fakat yüzeysel ilişkiler kurar.
- Kimsenin yapamayacağı işleri yapacak güçtedir, üstündür ve yeteneklidir. Kendine güveni yüksektir.
- Coşku, aşırı neşe, zaman zaman da öfke hakimdir.
- Duygular arası ani geçişler olabilir.
- Sıklıkla engellendiklerinde öfkeli, kızgın, saldırgan olurlar.
- Başlangıçta hafif bir fazlalık gibi görülebilecek bu duygulanımlar zamanla taşkınlık halini alabilir.
- Uyumadıkları halde aşırı neşeli, enerjik olabilirler..
- Cinsel dürtülerini denetlemekte zorlanır. Tehlikeli cinsel davranışlarda bulunabilir.
- Mesleki ve toplumsal işlevlerde önemli sorunlar vardır.
- Başkasına zarar vermesini önlemek için hastaneye yatırılmayı gerektirecek kadar ağır bozukluklar yaşanabilir.
- Psikotik özellikler gösterebilir. Bu gerçeklik algısının bozulmasıdır.
Bu belirtiler gözönüne alındığında bipolar bozukluğun tedavi edilmesi gerekliliği ortadadır. Bipolar bozukluğun tedavisi: ilaç tedavisi ve psikososyal tedavinin birlikte sürekli kullanımıdır. Terapinin önleyici ve duygudurumu bozukluklarının zihinsel olarak kontrol edilmesindeki faydası göz ardı edilemez. Önleyici tedaviye devam etmek ani atakların kontrol edilmesinde önemli kolaylaştırıcı etki sağlar.
Bipolar Bozuklukta Terapi Çeşitleri
Bilişsel Davranışçı Terapi: Hastalıkla ilgili düşünce yapılarını değiştirmeye yöneliktir. Bilişsel davranışçı terapiye devam eden kişiler hastalığın belirtilerini anlayabilir hale gelirler ve hastalıkla baş etmeleri kolaylaşır. Atakların geleceğini tahmin edebilecekleri için ani duygulanım değişiklikleri yaşamayacaklar ve ilaç tedavisiyle duygu durumu bozuklukları en aza indirilebilecektir. Böylece kişinin kendisine, çevresine ve sosyal ilişkilerine daha az zarar verdiği görülür.
Aile Terapisi: Bipolar bozukluğu olan kişilerin gösterdikleri belirtileri aile içinde ortaya çıkan durumların kaldırılması ve belirtilerle ailenin birlikte savaşması için yöntemler belirlenmesini sağlar.
Bipolar bozukluğun tedavisinde terapi alternatif değil destekleyici bir yöntemdir ve ilaç tedavisine mutlaka devam edilmedir. Gerekli önlemler alındığında bipolar bozukluğu olan kişiler rutin yaşantılarına en az sıkıntıyla devam edebilirler ve başarılı sosyal ilişkiler kurabilirler.
E. Naz Aykar