Çekingenlik, Utangaçlık ve Sosyal Fobi

Sosyal fobi kişinin topluluk önünde yapacağı pek çok davranışı etkiler. Sosyal fobisi olan kişiler topluluk önünde bulunmaktan hoşlanmazlar. Aynı şekilde, birey topluluk önünde konuşmak veya görünmekten de hoşlanmayacaktır. Bu hoşlanmama ve kaçınma durumu kişinin topluluk önünde kendini ifade etmeye karşı yüksek düzeyde bir kaygı duymasıyla ilgilidir. İlerleyen vakalarda kişi evden bile çıkmak istemiyor olabilir. Kişinin kaygısını yüksek düzeyde artıracak olan bu sosyal durumlardan kaçınması temel bir sosyal fobi belirtisidir.
Sosyal fobi ve çekingenlik arasındaki en büyük fark sosyal fobi de kişinin kaçınma davranışının olmasıdır. Çekingenlik durumlarında ise kişilerin kaygısı sosyal durumları yaşamaktan kaçınacak kadar yüksek değildir.
Ayrıca sosyal fobi yaşayan kişilerin o an yaşadıkları korkunun aşırı ve anlamsız olduğunun farkındadırlar. Çekingenlik ise anlamlı bir kaygıdır. Örneğin hazırladığınız sunuma iyi çalışmadıysanız sunum sırasında yaşayacağınız stres ve çekingenlik normaldir fakat çok iyi bir sunum hazırladığınızı düşünmenizi rağmen yine de sahneye çıkmak istemiyor veya sahnede aşırı kaygı yaşıyorsanız bu durum çekingenlikle açıklanamayacak düzeyde bir korku yani sosyal fobi yaşadığınızın habercisidir.

Sosyal Fobi Ve Çekingenlik Farkları

Sosyal fobide kişinin kaçınma davranışları ön planda.
Çekingenlikte kişinin durumdan kaygılanmasının anlamı bir sebebi var sosyal fobide ise kişi yaşadığı aşırı kaygının anlamsız olduğunun farkındadır.
Sosyal fobinin fiziksel belirtileri de vardır.
Çekingenlik aşılması daha kolay bir durumken sosyal fobiyle kişinin tek başına baş etmesi oldukça zorlayıcı olabilir.
Sosyal fobide kişi evden bile çıkamayacak kadar ileri düzeyde kaygı sahibi olabilir.

Sosyal Fobinin Belirtileri Nelerdir?

  • Terleme
  • Baş dönmesi
  • Titreme
  • Yüz kızarması
  • Bulantı v.b. fiziksel belirtiler olabileceği gibi
  • Değersiz hissetme
  • Kendine güvenmeme
  • Güçsüz yetersiz hissetme gibi duygusal belirtiler de olur.
  • Bu belirtilerin yanı sıra kişi orada bulunmak istemez. Yapıyor olduğu şeye son verme ve olduğu yeri terk etme eğiliminde olur.

Sosyal Fobi Tedavisi

Sosyal fobinin tedavi edilebilmesi için kişi öncelikle bu durumu kabul etmelidir. İçedönük kişilik veya çekingenlik ile sosyal fobinin boyutlarının farklı olduğu kabul edilmelidir. Sosyal fobi kişinin günlük hayatını olumsuz etkiler. Kişilerarası ilişkilerine iş/okul hayatına olumsuz etkileri vardır. En önemlisi kişinin yapmak istediği davranışları kaygı sebebiyle yapamamasına sebep olur. Abartılı bir kaygı yaşadığının farkında olan kişiler bunu bir şekilde çözmek ve bu durumu ortadan kaldırmak isterler. Bu durumda ilaç tedavisi ve psikoterapi yöntemleriyle kişiler tedavi edilebilmektedirler.
Psikoterapide farklı yöntemlerle ilerlenebilmektedir. Bilişsel terapide sosyal fobi anında yaşanan belirtileri tanıma ve bunlarla baş edebilmeye yönelik stratejiler öğretilir. Davranışçı terapide belirtileri anlama bu durumlarda gevşeyebilme eğitimleri uygulanabileceği gibi model alma da bir yöntem olarak öğretilebilir. Kişi ayrıca grup terapileri veya aile terapisi de alabilir.

 

E.Naz Aykar

Facebook
Twitter
WhatsApp
Telegram

Diğer Yazılarımız

Psikolojik Testler

Psikolojik Testler Nelerdir ve Ne İşe Yararlar? Psikolojik testleri psikofiziksel davranışları, yetenekleri ve psikolojik problemleri ölçmek ve psikolojik performansları öngörmek için sistematik

Sınav Kaygısı

Sınavlarda katılımcılar arasında bir rekabet söz konusu olduğu için sınav kaygısı hissetmek normal bir duygudur. Özellikle gençler arasında yaygın olan sınav kaygısı,

Yaygın Anksiyete Bozukluğu

Yaygın anksiyetede kaygıyı tek bir konu üzerinden değil bir çok konu üzerinden yaşarız. Kaygı konuları çeşitlenmiştir ve yaygın anksiyete bozukluğu sebebiyle birçok

12 yanıt

  1. Merhabalar yazınızı okuduğum kadarıyla sanırım çocukluk ve ergenlik dönemimde bir sosyal fobi yaşamışım. Çekingenlikle arasındaki farkı anlatmaniz benim için anlamlı oldu. Bende aynı şekilde evden dahi çıkmak istemiyordum mecburiyetten çıktığımda da terleme aşırı bir kızarma ve titreme söz konusuydu. Hatta bu yüzden çok dalga konusu olduğum soylenebilir. Bunu kendimce korkunun üzerine giderek sanırım cozdum. En azından artık terleme ,titreme ve aşırı kızarma söz konusu degil. Ancak ben öğretmenlik bölümü okuyorum ve hala üzerimde o kaygıyı hissediyorum daha önce astın şimdi de yapabilirsin gibi düşüncelerle kendimi gudulemeye çalışıyorum ancak sanırım içimdeki kaygı devam ediyor sizce doktora gitmeli miyim bu yüzden yoksa bu sorunu kendi başıma çözebilir miyim?

    1. Bu durumun üstesinden gelemediğiniz durumda psikolojik destek almanız sağlıklı olacaktır.

  2. Merhaba kendimde son 2-3 yıl içerisinde uzun cümleler kurmaktan, topluluk önünde konuşmaktan çekindiğimi fark ettim. Özellikle sunum yaptığım zamanlarda konuşurken nefes yetmezliği ile karşı karşıya kalıyorum. Cümlelerimi bitiremeden soluğum bitiyor ve biraz utanç verici bir duruma düşüyorum. Aslında hiçbir şekilde korku yaşamıyorum ama dediğim gibi anlam veremediğim şekilde soluğum yetmiyor. Artık normal hayatta da uzun cümleler kurmaktan çekinmeye başlıyorum sanırım. Fiziksel nedenlerden dolayı mı (kalp vb.) yoksa psikolojik nedenlerden dolayımı bu sorunu yaşıyorum. Bu konuda bana yardımcı olursanız çok sevinirim. Şimdiden teşekkürler.

    1. Merhaba,
      Topluluk önünde konuşmak herkes için stres verici bir durumdur. Özellikle de ilk ayağa kalkılan saniyelerde, heyecan ve stres oldukça yüksek olabilir. Bu noktada, sadece bu örnekten yola çıkarak bunun bir rahatsızlık olduğu söylenemez.
      Ancak bu durumun sosyal ilişkilerinizi, iş hayatınızı, ilişkilerinizi olumsuz etkilediğini düşünüyorsanız ve bundan kurtulmak istiyorsanız, bir klinik psikologtan destek almanız sağlıklı olacaktır.

      Mutlu günler

  3. Ben nursema. Benle okulda cok dalga geciliyor.artik dayanamiyorum agliyorum psikolojim bozuldu bir yandanda ailemden sesin ciksin biraz deyip kiziyorlar ailem beni psikolog a da goturmuyor
    Ben boyleyim 🙁 🙁

  4. slm doktor bey bende bu aralar umutsuzluk var sanki yaşıyorum ama boşa kendimi biliyorum ama bir yere gelememenin bir ezikligi var üstümde ani refleksler gosterebiliyorum tabi bunların olmasında bazı nedenler var ki iki özürlü kardeşim onların durumda beni etkiliyor ne yapmam lazım nasıl bu stresten kurtulacagim bana ne tavsiye edersiniz tskler

    1. Merhaba, her şey üst üste bindiği zaman stresimizi yönetebilmekte zorlanabiliyoruz. Stres ile başa çıkmak için nefes egzersizleri ve meditasyon yapabilirsiniz. İyi gelecek.

    2. Merhaba, kendinize şefkatle yaklaşmayı deneyin. Ne kadar değerli olduğunuzu hatırlayın. Güven ve şefkat meditasyonları yapmak iyi hissettirecektir.

  5. Merhaba Hocam
    Ben 20 yaşındayım fakat bende utangaçlık ve asosyal var. Yanlız kalmak istiyorum evden cıkmıyorum. Alışveriş yapmak istemiyorum. İnsanlarla konuşurken kısa sesle ve sesim sanki içine kaçmış gibi konuşuyorum (Kızlarla 2 kat oluyor). Bu durumda olduğum için bir işte çalışmak istemiyorum çalıştım insanlar üntüme geliyor. Hata psikologa gitmekte istemiyorum. Varda var ….. Sizin tavsiyeniz nedir ? Yardım edin 🙏

    1. Merhaba, Youtube kanalımıza sosyal fobi, özgüven konulu birçok içerik yüklüyoruz. Dilerseniz bir bakın, faydalı tekniker var. 🙂 Kanal: Psikolog Barış Gürkaş

  6. Eskiden aşşırı derecede asosyal ve korkaktım. Herkes beni le alay edince ve hakımmı savunmam gerektiğinde susuyorum şaka) ara sinirleniyorum. Am a şimdi pek de öyle değil. Bu yazdan beri 3 defadır sosyal cesaret meditasyonu dinşeyorum ve her defasında bu meditasyonu beni daha beter içe kapanık yaptığını düşündüğüm için birakıp duruyorum. Bu 4. Defa d iç dinleyişim oluyor. Ama sosyallik ve rahatlığı un gün geçtikçe arttığını düşünmeye başladım. Sizce meditasyon devam etmeli miyim??
    Lütfen cevap verirseniz sevinirim ❤️❤️buna ihtiyacım ver

    1. Meditasyon zihnimizi rahatlatır ve bizi hafifletir. Nefesinize odaklanıp düşünceleri öylece bırakmaya çalışın. Belki meditasyon sırasında düşüncelere fazla takılıyor olabilirsiniz, o yüzden olumsuz etkilemiş olabilir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.