Stres her zaman psikolojimiz için kötü bir şey değildir. Basitçe bahsetmek gerekirse stres; vücudun külfetli ve zor talepler yaratan değişikliklere verdiği karşılıktır.
Günlük hayatta stres sözcüğünü sıklıkla negatif durumları tanımlamak için kullanırız. Bu da pek çok insanın, stresin onların psikolojisi için tamamen kötü olduğu gibi yanlış bir yargıya kapılmasına neden olur.
Pozitif stresle ilgili bir terim olan östresle negatif stresi ifade eden distres kavramları arasında fark vardır.
Östres yani pozitif stres aşağıdaki özelliklere sahiptir
- Motive eder, enerjiyi odaklar
- Kısa dönemlidir
- Baş etme becerilerimizle birlikte algılanır
- Heyecan verici hissettirir
- Performansı geliştirir
Buna zıt olarak distres, yani negatif stres aşağıdaki özelliklere sahiptir
- Huzursuzluk ve endişeye neden olur
- Kısa ya da uzun dönemli olabilir
- Baş etme becerilerimizin dışında kalır
- Hoşa gitmeyen bir şeydir
- Performansı düşürür
- Ruhsal ve fiziksel problemlere yol açabilir
Farklı insanlar belirli durumlara farklı reaksiyonlar verebileceğinden östrese ve distrese neden olan etkenleri objektif listelerle kategorize etmek bir dereceye kadar zordur. Yine de genelleme yaparsak, çoğu insan için çoğu zaman tipik olarak negatif veya pozitif anlamda deneyimlenen stres etkenlerinin bir listesini oluşturabiliriz.
Negatif Kişisel Stres Etkenlerinin Örnekleri Şunları İçerir:
- Eşinin Ölümü
- Boşanma Davası Açma
- Sevilen insanla bağlantıyı yitirme
- Bir aile üyesinin ölümü
- Kendisinin veya ailesinden birinin hastaneye yatması
- Yaralanma veya hastalıklar (kendisi veya bir aile üyesi)
- Mağdur edilme veya görmezden gelinme
- Eşinden veya ciddi bir ilişkideki partnerinden ayrılma
- Kişilerarası ilişkilerde anlaşmazlığa düşme
- İflas, Para problemleri
- İşsizlik
- Uyku problemleri
- Çocuklarının okuldaki problemleri
- Yasal sorunlar
Pozitif Kişisel Stres Etkenlerinin Örnekleri Şunları İçerir:
- Terfi alma veya işinde yükselme
- Yeni bir işe başlama
- Evlilik
- Bir ev satın alma
- Çocuk sahibi olma
- Taşınma
- Seyahate çıkma
- Tatil sezonları
- Emeklilik
- Eğitimsel kurslara katılma ya da yeni bir hobi edinme
Aşağıdakiler gibi çalışma ve işle ilgili endişeler de distresin sıkça görülen nedenleridir.
-İşten beklentinin aşırı olması
-İş güvensizliği
-İş arkadaşları ve yöneticilerle anlaşamama
-Görevlerini yapabilmek için gerekli olan otoriteye sahip olmama
-İş için gereken eğitimin eksikliği
-Meslektaşlarının ya da müşterilerinin önünde sunum yapma
-Verimsiz ve zaman öldüren toplantılar
-İşe gidiş geliş ve iş seyahati programları
Stres etkenleri her zaman dış etkenlerin sorun yarattığı durumlarla sınırlı değildir. Hisler, düşünceler ve alışkanlığa bağlı davranışlar gibi içsel durumlar da negatif strese yol açabilir.
Distresin içsel psikolojik kaynakları şunları içerir:
-Korkular (yükseklik korkusu, uçağa binme korkusu, halk önünde konuşma korkusu, bir partide yabancılarla konuşma korkusu gibi)
-Gelecekteki olaylar hakkında kaygılanma (tıbbi test sonuçlarını beklerken veya işteki yeni yapılanma konusunda)
-Gerçekçilikten uzak mükemmeliyetçi beklentiler
Strese Neden Olan Alışkanlığa Bağlı Davranışlar Şunları İçerir:
Programını Aşırı Doldurmak
Kendine çok güvenmek
Ertelemek ve önceden plan yapmamak