Psikoloji, birey davranışlarını ve bu davranışların altında kalan nedenleri zihinsel süreçleriyle birlikte inceleyen bilim dalıdır. Diğer bilim dallarına göre daha kısa bir geçmişi bulunan psikoloji bilimi, pek çok farklı tanımla anılmıştır. İlk olarak birey zihninin yapısına dair incelemeler olarak tanımlanabilen psikoloji bilimi, birey zihninin gözlemlenebilmesinin olanaksız olması nedeniyle, gözlenebilmekte olan davranışların bilimsel olarak incelenmesi şeklinde tanımlanmıştır.
Psikoloji kelime anlamıyla zihin bilimi demektir. Psikoloji biliminde amaç kişinin davranışlarını betimlemek, açıklamak, yordamak ve sonuç olarak kontrol etmektir, yani öncelikle ortaya çıkan davranışın ne olduğu anlaşılır daha sonra olası durumlarda hangi davranışların ortaya çıkabileceği tahmin edilir. Elde edilen bilgiler sonucunda davranışın doğasıyla ilgili bilgilerden yola çıkılarak davranışların kontrol edilmesi amaçlanır. Psikoloji bilimi temel olarak bilimsel yöntemle ilerler. Bu sebeple incelenen davranışlar gözlenebilen davranışlar olmalıdır. Zihinsel süreçlerin incelenmesi mümkün olmadığı için kişinin davranışları temel alınmaktadır. Böylece nesnellik sağlanılır.
Birey psikolojisinin, birey fizyolojisi ve biyolojisiyle alakalı ve iç içe olması, psikoloji biliminin biyoloji bilimiyle ortak alanda çalışmasına neden olmuştur.Psikoloji bilimi, birey davranışlarını tanımlamaya ve bu davranışların ana kaynağını bulmaya çalışmaktadır. Bu davranışların anlaşılmasını ve açıklanmasını hedef alan psikoloji bilimi aynı zamanda bu davranışlar üzerinde öngörü sahibi olabilmeyi de amaçlamaktadır.
Psikoloji Biliminin Alt Dalları Nelerdir?
Psikoloji biliminin pek çok alt dalı bulunmaktadır. Bu alt dallar arasında bireyin duygusal, davranışsal ve zihinsel bozukluklarını incelemekte olan klinik psikoloji; mevcut toplumsal şartların, bireyler üzerinde meydana getirdiği etkiyi araştırmakta olan sosyal psikoloji; psikoloji kavramına doğa bilimleri açısından bakan ve psikolojiyi bilimsel yöntemler aracılığı ve yardımıyla anlamaya çalışan deneysel psikoloji; bireyin davranışları ve bireyin kronolojik yaşı arasındaki ilişkiyi inceleyen gelişim psikolojisi; eğitim sürecinin bireyler üzerindeki etkisini ve eğitim sürecinin bireydeki ilerleyişini inceleyen eğitim psikolojisi; dini uygulamaları, dini inançları ve dini yapıları psikolojik açıdan açıklayan ve açıklamaya çalışan bir bilim disiplini olan din psikolojisi; fizyolojik psikoloji; endüstri ve örgüt psikolojisi; öykü psikolojisi ve çocuk psikolojisi yer almaktadır.
Psikoloji Biliminin Ana Çalışma Alanları Nelerdir?
Psikoloji biliminin ana çalışma alanları arasında örüntü tanımayı ve dikkat ile filtreleme kuramlarını kapsayan algı; kısa dönem hafıza ile uzun dönem hafızayı, otobiyografik hafızayı, flaş hafızayı, düzensiz hafızayı, yapısal hafızayı ve anlamsal hafızayı kapsayan hafıza; zihinsel modelleri, betimleme önerme tartışmasını, zihinsel betimlemeyi ve önermeli şifrelemeyi kapsayan bilgi temsili; dil elde etmeyi, gramer ile dil bilimi ve ses bilimi kapsayan dil; yargılama ile karar vermeyi, kavram oluşturmayı, problem çözmeyi ve mantık, doğal muhakeme ile biçimsel muhakemeyi kapsayan düşünme yer almaktadır.
Hangi Durumlarda Psikolog Desteği Almalıyım?
Psikolojinin çalışma alanı çok çeşitlidir. Dolayısıyla klinik alandaki çalışma konuları da çeşitlidir. Örneğin ergen psikolojisi, çift ve aile terapileri, kişilik psikolojisi, anksiyete, kaygı, depresyon gibi konular günümüzde en çok danışanın başvurduğu problemlerdir. Psikoloğa başvurmanızın gerekliliğini danışacağınız problem sizin günlük hayattaki rutin süreçlerinizi olumsuz etkilemeye başladığında anlayabilirsiniz.
Örneğin; evden aceleyle çıktıktan sonra yolda aklınızdan acaba kapıyı kitlemiş miydim, ocağı kapatmış mıydım soruları geçebilir, bu soruları kafanızdan geçirmeniz normaldir. Ancak gün boyu bu soru kafanızı kurcalıyorsa, evden çıkmadan önce defalarca kontrol etmenize sebep oluyorsa, defalarca kontrol etseniz bile emin olamayıp eve geri dönüyorsanız bunlar anksiyete (kaygı) belirtisi olabilir. Bu durumda ruhsal açıdan yıpranmanızı önlemek ve günlük hayatın kalitesini bozmamak için bir uzmana başvurmanız ve bu problemi bir an önce çözüme kavuşturmanız sizin için yararlı olacaktır.
Terapi Süreci Nasıl İlerler?
Terapi süreci sizin klinik psikologla iletişime geçmenizle başlayacaktır. Terapi seansları genellikle 50’şer dakikadır. Bu süreçte psikologla paylaşacağınız tüm bilgiler gizli kalacaktır. Psikologlar insan davranışlarının nedenleri üzerine uzmanlaşmışlardır. Güvenle problemlerinizi, çözemediğiniz kafa karışıklıklarını psikologla paylaşabilirsiniz. Psikoloğun amacı davranışlarınızı yargılamak değil, anlamak ve size yardımcı olmaya çalışmaktır.
Terapi sürecinde, kişisel farkındalığınızı artırmanız, güçlü ve zayıf yönlerinizi keşfetmeniz, özgüveninizi, benlik saygınızı artırmanız ve hayatınızı daha mutlu olarak yaşamanız üzerine terapistten yardım alarak ilerlersiniz.
Hayatta herkes küçük veya büyük problemler yaşayabilir. Her zaman güçlü olmak zorunda değilsiniz. Sizi yoran süreçleri paylaşmaktan çekinmeyin, çözüme giden yolda atacağınız adımlar için ruhunuzun tamamen yıpranmasını beklemeyin.