Öfke kelimesi insana ürpertici gibi gelmesine rağmen, gün içinde birçok kez öfkeleniriz.
Öfke basitçe bir olay karşısında kişinin hissettiği bir duygudur. Bu duygunun etkisi bazı insanlarda daha yüksek şiddetli iken, bazı insanlarda daha düşük şiddetli olabilmekte.
Öfkelenmenin doğal bir durum olduğunu unutmamalıyız. Kişiyi asıl zor durumda bırakan öfkelenmek değil, öfkelenmenin sonunda sergilediği yanlış davranışlardır. Öfke bir durumdur saldırganlık ise sonuç.
İlk insandan beri, vücut çevredeki tehditlere karşı hızlı tepki verebilmek için sempatik ve parasempatik sinir sistemini kullanır, bu sayede savaş yada kaç tepkisini hızlıca verebilir. Mağara adamı, karşılaştığı saldırı esnasında hızlı tepki verebilmelidir ki tehlikeye karşı kendini koruyabilsin. Tehlike esnasında sempatik sinir sistemi devreye girer ve kas gerginliği artar, çevresini daha iyi duyabilmek için kulak zarı gerilir, daha iyi görebilmek için göz bebekleri genişler, kalp atışı hızlanır ve diğer organlardan kaslara kan pompalanır. Tüm vücut alarm durumuna geçer.
Büyüleyici yapıya sahip beynin, otomatik davranışı ilkel adamın işini çok kolaylaştırıyordu. Ancak bu işlev için kullanılan bu beyin alanı(Paleo Beyin) homosapien ortaya çıkmasından 4 bin yıl önceye kadar uzanıyor. Günümüzde ise benzer tehlikeler her yerdeler, trafikte, işte, okulda vbz. birçok yerde. Modern insan her yerde modern canavarlarla başa çıkmak için sempatik sinir sistemini elinde olmadan, otomatik olarak devreye sokuyor. Vücudu tekrar eski konumuna getirmek için devreye giren parasempatik sinir sistemi işlevini yapsa da, bu döngünün gün içinde çok sık olması sebebiyle kişinin sağlık sorunları yaşamasına sebep oluyor (Yüksek Tansiyon vbz.).
Bu sistemi yatıştırmak için öfke durumuyla yüz yüze geldiğiniz fark ettiğiniz noktada, kendinizce bazı teknikler geliştirmelisiniz ancak unutulmamalıdır ki, bunun ilk adım öfkenin farkında olmaktır.
Benim uyguladığım bazı teknikler ise:
- Ortamdan Uzaklaşmak: Bu kendinize ve başkalarına hakim olmanın en basit yoludur.
- Nefes Egzersizleri: Kendi kendinize toplu taşıma dahil her yerde yapabileceğiniz nefes çalışmaları.
- Öfke Üzerine Karşınızdaki ile konuşmak: Bunun size hissettirdikleri, sorunun sizin için önemi ve bıraktığı etkisi.
Psikolog Barış GÜRKAŞ
İstanbul