Kendini Yetersiz Hissetmenin Sebebi

İnsanlar satranç oynamak, espri yapmak, jonglörlük ya da bilgisayar programlama gibi tipik olarak zor işlerdeki yeteneklerini küçümserler.

Son zamanlarda bir konuda yetersiz kişilerin nasıl kendi yetersizliklerinin farkına varamadıklarını açıklayan Dunning-Kruger etkisinden bahsetmiştik. Gelgelelim Dunning-Kruger etkisinde bir de madalyonun öbür yüzü var: Bazen yeterli-yetkin olan yeterli olduğunu bilmiyor.

Bu “ortalamanın altında etkisi”. Bu etki şu anlama geliyor; bir şeyde iyisiniz ve diğer insanların da en az sizin kadar iyi olduğunu düşünmeye eğilimlisiniz. Yani iyi olduğunuz zor bir işle karşılaştığınızda kendi becerinizi, yeteneğinizi küçümsüyorsunuz.

Bu durum sadece özel yeteneklerimiz olduğu zaman değil, zor bir işle karşılaştığımızda onun imkansız olduğunu düşündüğümüz zaman da etkili. Örneğin, Kruger (1999) insanların satranç oynamak, espri yapmak, jonglörlük ya da bilgisayar programlama gibi tipik olarak zor işlerdeki yeteneklerini küçümsediklerini keşfetti. Diğer bir taraftan bu insanlar mouse kullanmak, bisiklet sürmek, araba sürmek gibi tipik olarak kolay olan şeylerdeki yeteneklerini ise gözlerinde büyütüyorlar.

Moore(2007) tarafından açıklanan başka bir örneğe bakalım: “University of lowa öğrencileri Mezopotamya tarihi hakkında sorulardan oluşan bir müsabakada yine aynı üniversitenin öğrencilerinden oluşan bir gruba karşı yenme ihtimallerini %6 olarak görürken, aynı müsabaka televizyondaki komediler hakkında olduğu zaman yenme ihtimallerini %70 olarak görüyorlar (Windschitl et al., 2003). Tabi ki bu inanışlar hatalı çünkü zor bir test herkes için zor olup kolay test herkes için kolay olacaktır. Yenme ihtimali ortalama olarak %50 olmalı.”

Kıyaslama ve Yetersiz Hissetme

Bütün bunları nasıl açıklayabiliriz?

“İnsanlar kendilerini akranlarıyla karşılaştırdıklarında, benmerkezci bir şekilde kendi yeteneklerine odaklanıyorlar ve karşılaştırdıkları grubun yeteneklerini, onların durumunu hesaba katmakta yetersiz kalıyorlar.” (Kruger, 1999)

Diğer bir deyişle diğer insanların bisiklet sürmekte ne kadar iyi olduğunu ve espri yapmakta ya da bilgisayar programlamada ne kadar kötü olduklarını unutuyoruz.

Aynı şey kendimiz hakkında yaptığımız yargılar için de geçerli. Örneğin yaşlı insanlar kendi yaşlarındaki diğer insanlardan daha az atletik ve daha az çekici olduklarını varsaymaya eğilimliler. (Zell&Alicke,2011)

Hikayenin ana fikri basit: Bazen kendimizi kötüleriz, özellikle de zor bir işle karşılaştığımızda ya da özel yeteneklerimiz olduğunda. Bu şartlar altında, aslında bildiğimizden çok daha iyiyiz

Facebook
Twitter
WhatsApp
Telegram

Diğer Yazılarımız

Psikolojik Testler

Psikolojik Testler Nelerdir ve Ne İşe Yararlar? Psikolojik testleri psikofiziksel davranışları, yetenekleri ve psikolojik problemleri ölçmek ve psikolojik performansları öngörmek için sistematik

Sınav Kaygısı

Sınavlarda katılımcılar arasında bir rekabet söz konusu olduğu için sınav kaygısı hissetmek normal bir duygudur. Özellikle gençler arasında yaygın olan sınav kaygısı,

Yaygın Anksiyete Bozukluğu

Yaygın anksiyetede kaygıyı tek bir konu üzerinden değil bir çok konu üzerinden yaşarız. Kaygı konuları çeşitlenmiştir ve yaygın anksiyete bozukluğu sebebiyle birçok

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.